ببوئید
جنوب شرقی ترکیه
رود فرات در دیاربکر، آدیامان، غازی عینتاب و شانلیاورفه
رود فرات و همچنین رود مجاور آن رود دجله، نقشی اساسی در توسعه تمدنهایی داشتند که در بینالنهرین شروع شدند و نقطه شروع تاریخ بودند.
سومر، آشور و بابل جای خود را به ایران و سلسلههای مختلفی دادند که بر این منطقه حکمرانی کردند. احتمالاً بدون وجود خاک حاصلخیز این سرزمینها که علت آن این رودها بود (و هست)، هیچیک از این اتفاقات ممکن نبود.
فرات، بهطول 2800 کیلومتر، طولانیترین رود در آسیای غربی است که از عراق، سوریه و ترکیه میگذرد، اما حوزه آبریز آن تا کشورهای دیگر مانند عربستان سعودی و ایران ادامه دارد.
در سواحل آن، برخی از قدیمیترین شهرهای این منطقه وجود دارند و آنان که به این منطقه سفر میکنند بهیقین بارها آبهای پیچدرپیچ آن را خواهند دید.
منشأ آب این رود عمدتاً از آب باران و آب شدن برفها در پایان هر فصل زمستان است و جریان آب در آن در ماههای آوریل و مه به حداکثر میرسد. این رود در دو مکان که هر دو در آناتولی شرقی هستند طغیان میکند و پس از پیوستن به دجله، در شطالعرب عراق به خلیج فارس میریزد.
رود دجله در دیاربکر، باتمان، ماردین و شِرناق
رود دجله از ترکیه سرچشمه میگیرد و از خاک عراق میگذرد و در آنجا به رود فرات میپیوند و در شطالعرب به خلیج فارس میریزد. این رود که از ترکیه به سوی عراق و سوریه روان است، در طول تاریخ منجر به شکوفایی تمدنهای زیادی شده است.
منابع اصلی این رود از کوههای آناتولی شرقی و دریاچه هَزار است. طول این رود در خاک ترکیه 523 کیلومتر است. این رود از شهرهای دیاربکر، باتمان، ماردین و شِرناق در جنوب شرقی آناتولی میگذرد.
دجله یکی از رودهایی است که مرز بینالنهرین کهن را تشکیل دادند. طول آن از فرات کمتر است، اما آب آن بیشتر از فرات است.
از ویرانههای تاریخی اینگونه استنباط میشود که از این رودها استفاده فراوانی برای حملونقل میشد.
آب رود دجله در اواخر تابستان کم میشود. در ماه آوریل، با آب شدن برفها، آب این رود چندبرابر میشود و به بالاترین سطح میرسد.
آبگیر ابراهیم (بالیکلیگول) در شانلیاورفه
آبگیر ابراهیم، یکی از پربازدیدترین اماکن شانلیاورفه، نقش مهمی در تاریخ مذهب دارد. در اینجا بود که برای محافظت از ابراهیم نبی، آتش بدل به آب و زغالهای سوزان بدل به ماهی شدند. داستان اینگونه است که ابراهیم علیه نمرود پادشاه شورید و نمرود برای مجازات ابراهیم، او را از قلعه اورفه به داخل آتشی که در زیر آن افروخته بود انداخت. با وجود این، ابراهیم در آتش نسوخت. در عوض، خدا شعلهها را بدل به آب و زغالهای سوزان را بدل به ماهی کرد. اسم این مکان در این داستان بالیکلیگول است. به همین دلیل، باور بر این است که ماهیهای اینجا مقدس هستند. آبگیر ابراهیم، بهدلیل زیبایی طبیعی آن و بهلحاظ اهمیت مذهبیاش، یکی از مکانهایی است که حتماً باید ببینید.
دیوارهای شهر و باغهای هوسال در دیاربکر
شهر مستحکم دیاربکر و مناظر اطراف آن، که واقع در دیواره حوزه آبریز بالادست رود دجله (تیگره) است و در طول تاریخ ردپای چندین تمدن در آن به جا مانده است، در سال 2015 در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید. این محل دربردارنده تپه آمِد، که با نام ایچکاله (قلعه داخلی) شناخته میشود، دیوارهای ششکیلومتری شهر دیاربکر با برجها، دروازهها و پشتبندهای فراوان و 63 کتیبه از دوران مختلف و همچنین باغهای هوسال است که پیوندی سبز بین شهر و دجله بود و آب و غذای شهر را تأمین میکرد.
دریاچه گُلباشی در آدیامان
دریاچه گُلباشی که نام منطقه گُلباشی برگرفته از آن است، در مرکز منطقه است. محیط اطراف دریاچه گُلباشی، که بهعنوان منطقه حفاظتشده طبیعی ثبت شده است؛ منطقه حفاظتشده پرندگان، مناطق تفریحی و مسیرهای سفر برای بازدیدکنندگان آن ایجاد شده است.
پارک طبیعی دولوکبابا و تالاب زیستی در غازی عینتاب
این منطقه یکی از بزرگترین درخستانهای دستکاشت ترکیه است، چندین مسیر پیادهگردی و دوچرخهسواری در کوهستان و همچنین امکانات کمپ زدن و کاروان در این منطقه وجود دارند.
این پارک، که با رایحه و سایه گونههای متنوع درختها مانند کاج سرخ، سیاهکاج، سرو، بلوط و بادام منظره منحصربهفردی از غازی عینتاب ارائه میکند، همچنین میزبان شهر باستانی دولوک، یکی از قدیمیترین سکونتگاههای جهان است.